Sınıfta paradoksları anlatırken de tartışmayı en sevdiğim konulardan birisi olan Theseus'un gemisi paradoksu gerçekten kafa karıştırıcı bir problem. Geminin yapıldığı tahtalar tek tek tamamen değişirse hâlâ aynı gemi midir bilmiyorum, ama cevabını merak ettiğim başka bir soru var: Eğer Theseus kaptan olmayı bırakırsa o gemi hâlâ Theseus'un gemisi midir?
Bir geminin ismini veren kaptanı mıdır ya da o geminin aslında kime ait olduğu mu, ya da gemiyi kimin yaptığı mı? Diyelim kime ait olduğuysa, Theseus'un varlığı gerçeklikten yok olsa gemi kime ait olacak? Geminin ismi ne olacak? Hâlâ mı Theseus'un gemisi? Kimin yaptığıysa o geminin tahtalarını kesen oduncunun ismini de anacak mıyız? Tam olarak nerede sonlanıyor bu nokta?
Buradan varmak istediğim nokta aslında aklınıza geleceklerden biraz farklı, ben de sizin gibi kendim denilen geminin kaptanıyım (Ki 1. ismimin Adem olduğunu düşününce başka bir kaptana çok da yaklaşmışım hissettiriyor.) ama bu kendim olan gemi yavaş yavaş benim bildiklerimden çıkmaya başlıyor. Nasıl çalıştığını anlamamaya başlıyorum ve gemi hakkındaki tüm vizyonlarım kararıyor. Mantıklı düşündüğünde evet hâlâ benim gemim ve hâlâ ben kaptanım. Ama eğer bu gemiyi nasıl süreceğim hakkında artık hiçbir fikrim yoksa gerçekten bir kaptan mıyımdır? Her şeyi bilip hiçbir şeye müdahale etmiyorsam da kaptan mıyımdır?
Bir kaptanın yapması gereken şeyin karşılaşacağı her dalgaya hazırlıklı olmaya çalışması olduğunu düşünüyordum, hâlâ da düşünüyorum. Bilinmedik diyarlara karşı olan korkumu anca böyle dindirebileceğimi hissettim. Ama Sokrates'in dediği gibi "Bildiğim tek şey(in) hiçbir şey bilmediğim" gerçeğini fark etmenin benim bilinmezliklere karşı beslediğim korkuya hiçbir yararı olmadığını fark ettim. Tersine daha da korktum, düzene daha da bağımlı oldum. Bu yazdıklarımdan benim hakkımda ne kadar yargıya varabiliyorsunuz bilmem ama umarım bunlarda kendini görecek ve beni yakın hissedecek birileri vardır. Çünkü cidden insanlara çok yakın bir varlığım.
Kaptan Adem felaket tellalı olduğunu bildiği bir dalgayla karşı karşıya kaldığında ne yapmalıdır? Buzdağına çarpmamak için dümeni çevirip durursam cidden kurtulacak mıyız? Bunu yaptığımda benim eforumu mürettebat fark edecek mi? Ya dümeni bırakıp sadece bizi ölüme terk edersem ve "Olacağı buydu." dersem suçsuz yargılanabilir miyim? Ya da son saniye kaptanlığı başka birine devretsem, gemiyi başka birine hediye etsem yükü onun üstüne yıkmış mı olurum?
Kaptan Adem gemiyi kurtarmak için yardım isterse onun sorumluluktan kaçmaya çalıştığını düşünür müsün okuyucu?
Kaptan Adem gemiyi tek başına daha az hasarla kurtarabileceğine inanıyorsa ondan umudunu keser misin okuyucu?
Kaptan Adem gemiyi sadece sevdikleriyle daha iyi sürüyorsa bu nedendir okuyucu?
Tüm gemiyi ölüme sürüklemek gibi düşüncelerin benim sakin kafamın eserleri olmadığını biliyorum, bunu kendime kaç kere tekrar ediyorum ama bunu diğer insanlar anlayacak mı işte onu bilmiyorum. Yanlış kararlar vermeye meyilli birisi değilimdir, yine de yanlışların en yanlışını yaparsam hangi yolla intihar edeceğim hakkında çok detaylı planlarım var. Yanlışı yapmamak için olan planlarım daha da uzun merak etme. Ama bu "Ya"nın korkusunu azaltmıyor, beni de sakinleştirmekte işe yaramıyor.
Ya Kaptan Theseus bu düşünceleri çekemez hâle gelip intihar ederse Theseus'un düşüncelerini anlayacak mısın?
